Amasya Üniversitesi, 400 Yıllık Şer’iyye Sicillerini Günümüz Türkçesine Çeviriyor

Amasya Üniversitesi tarafından yürütülen “Amasya Şer’iyye Sicillerinin Çevirisi ve Kültürel Mirasın Turizme Kazandırılması Projesi” kapsamında yaklaşık 400 yıllık şer’iyye sicilleri, Osmanlıca’dan günümüz Türkçesine çevriliyor.

Osmanlı devrinde kadıların tuttuğu kayıtlarının yazıldığı defterler olan şer’iyye sicillerinde dava kayıtları, noterlik süreçleri ve başşehirden gönderilen fermanlar yer alıyor.

Milli Kütüphaneden örnekleri temin edilen Amasya ile ilgili 1624-1880 yıllarına ilişkin 97 cilt şer’iyye sicili, Amasya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi’nin koordinatörlüğünde oluşturulan 20 akademisyen, 10 arşiv uzmanı ile yüksek lisans ve doktora öğrencilerinden oluşan 40 kişilik takım tarafından Osmanlıca’dan günümüz Türkçesine çevriliyor.

Yaklaşık bir yılda tamamlanması planlanan çeviri, daha sonra kitap olarak yayımlanacak.

Kentin tarihine ışık tutacak değerli bilgiler ise çeşitli lisanlarda kentin tarihi ve kültürel yerlerinde sergilenecek.

Rektör Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi, AA muhabirine, proje ile Amasya’nın güçlü tarihi mirasını gün yüzüne çıkararak bölgedeki turizm potansiyelini artırmak istediklerini söyledi.

Kadı sicilleri, kadı divanı, mahkeme kayıtları yahut sicillat-ı şer’iyye denilen defterlerin çeşitli cinsten dokümanları içerdiğini aktaran Turabi, “Yükseköğretim Kurulu Başkanı’mız Prof. Dr. Erol Özvar hocanın işaretiyle başlattığımız projede, 97 Amasya Şer’iyye Sicili tespit ettik. Kent tarihçiliğinin en kıymetli kaynaklarından olan siciller evlenme, boşanma, miras, alacak verecek, nüfus kayıtları üzere türel dokümanları ihtiva eden kayıtlardır.” dedi.

Bu evrakların kent tarihçiliğine katkı sağlamasının yanı sıra bir kentin şimdiki olarak turizm ve toplumsal manada bilinmeyen tarihine ışık tutacak çok değerli evraklar olduğuna işaret eden Turabi, “Amasya Üniversitesi olarak kentimizin hem tarihini hem de bilinmeyen aile bağlarını, mahallelerini, yaşanmış hadiseleri aydınlatmak için bu kayıtları okuyarak kentin turizmine ve toplumsal bedellerine ışık tutmaya çaba ediyoruz.” tabirini kullandı.

“Defterlerin kent tarihine katkı sağlayabilmesi açısından okunması gerekiyor”

Amasya Üniversitesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Songül Keçeci Kurt ise kültürel mirasın korunması ve turizme entegrasyonu konusunda yapılan çalışmanın son derece değerli olduğunu vurguladı.

Projenin yaklaşık bir yıl evvel başladığını anlatan Kurt, şunları kaydetti:

“Bu defterler, çeşitli yazı cinsleriyle kaleme alınmış. Rika, divani, talik üzere yazı çeşitlerinden oluşan bu defterlerin kent tarihine katkı sağlayabilmesi açısından okunması gerekiyor. Şer’iyye sicilleri, bölgeye tayin edilen kadılar yahut yardımcıları tarafından tutulan defterlerdir. Kadıların hem belediye başkanı hem mahkeme reisi hem savcı, noter ve buna emsal pek çok vazife alanları var. Siciller içerisinde bir boşanma kaydı, bir bayanın şikayeti, bir cinayet hadisesi var. Bir bayanın öteki bayana zehirli börek yedirmek suretiyle katletmeye çalıştığı örneği var. Bir doktorun, hastanın daha sonra ziyan görebileceği tasasıyla ameliyat öncesinde, ‘Bunun bütün yükümlülüklerini kabul ediyorum’ biçiminde bir belgeyi kadı huzurunda imzaladığını görebiliyoruz.”