Bakan Fidan: “Bizim Avrupa’yla vize serbestisine geçmemiz gerekiyor”

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Avrupa Birliği ülkelerine yapılan vize müracaatlarında yaşanan problemler hakkında, “Bizim Avrupa’yla vize serbestisine geçmemiz gerekiyor. Bunu yaptığımız vakit vize süreçleriyle ilgili sıkıntılar da ortadan kalkar” dedi.

Dışişleri Bakanı Fidan, Ankara’da yazılı ve görsel basın kuruluşlarının temsilcileri ile iftar programında bir ortaya geldi. Bakan Fidan, Şam ziyareti ve Suriye‘deki PKK/YPG varlığı, Suriye‘nin siyasi birliği ve toprak bütünlüğü, ABD’nin Suriye‘den çekilmesi, DEAŞ’a karşı bölgesel uğraş, El-Hol kampı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Trump’ın telefon görüşmesi, CAATSA yaptırımları, İsrail’in Suriye‘nin güneyindeki fiili işgali, İsrail’in Gazze’ye son periyottaki akınları, Kıbrıs sorunu ve Cenevre toplantısı, Rusya-Ukrayna Savaşı, Avrupa güvenlik mimarisi, vize sorunu hususlarında açıklamalarda bulundu.

“Avrupalılar Amerika’nın güvenlik şemsiyesine bağımlı olmak istemiyorlar”

Avrupa’daki güvenlik mimarisinde son günlerde yaşanan gelişmeler hakkında açıklama yapan Bakan Fidan, “Düzen üzerinde tehditler var, lakin tertip bozulmadı. Yani Amerika resmi olarak NATO’dan çıkmadı, birliklerini çekmedi, füzelerini geri almadı. Her şey duruyor. Yalnızca Rusya’yla yaptığı angajmandan sonra ortaya çıkan bir alarm durumu var Avrupa’da. Artık, muhakkak bahisleri çok erkenden tartışmak bile istemiyorlar. Yani birtakım şeyleri ayırmak lazım. Bir, eski tertip devam edecekse, yani Amerika artık Rusya’yla Ukrayna üzerinden bir inisiyatif geliştiriyor, fakat Avrupa güvenliğiyle olan, NATO’yla olan bağlantısı tıpkı seviyede devam edecekse, Avrupa bu sefer kendi güvenlik yapılanmasını buna nazaran oluşturacak. Amerika’nın külliyen olmadığı bir yerde bu sefer yeni bir yol izleyecek. Avrupalılar artık Amerika’nın yüzde yüz güvenlik şemsiyesine bağımlı olmak istemiyorlar. Bunun sürdürülebilirliğine inanmıyorlar. Kendi güvenliklerini de bu derece riske atmamaları gerektiğini düşünüyorlar” diye konuştu.

“Bizim Avrupa’yla vize serbestisine geçmemiz gerekiyor”

Avrupa Birliği ülkelerine yapılan vize müracaatları hakkında yaşanan meselelere değinen Bakan Fidan, “Avrupa ülkelerinden vize meselesiyle ilgili izah istediğimizde, ‘Biz verdiğimiz vizelerin en fazlasını Türkiye’ye veriyoruz’ diyorlar. Oransal olarak baktığımızda yıllardır müracaatlar ortasında alınan ve reddedilen vize oranları değişmiyor. Öbür yandan Türkiye’den yapılan bilhassa turist vizesi müracaatında önemli bir artış da sözkonusu. Buna karşılık, vize haklarının suistimal edildiği ile alakalı da Avrupalılar tarafından gündemimize getirilen kimi tezler var. Geldiğimiz noktada, bizim Avrupa’yla vize serbestisine geçmemiz gerekiyor. Bunu yaptığımız vakit vize süreçleriyle ilgili meseleler da ortadan kalkar. Vize rejimi devam ettiği sürece, Türkiye’nin artan talebine vize düzeneğiyle yanıt verilmesi mümkün değil. Yani tahlil vize serbestisi. O mevzuyu da bu periyotta artık inşallah çözmeyi düşünüyoruz. İktisattaki güzelleşmeye paralel olarak bunu da hayata geçirmek gerekiyor” sözlerine yer verdi.

“Cumhurbaşkanımız, Lider Trump’ın hürmet duyduğu başkanlardan birisi”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Başkanı Trump ile olumlu bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini lisana getiren Fidan, “Sayın Cumhurbaşkanımız, Lider Trump’ın hürmet duyduğu başkanlardan birisi. Bunu da telefon görüşmesinde açıkça ortaya koydu zati. Görüşmede sayın Cumhurbaşkanımız, Türkiye’nin terörle gayret konusundaki beklentileri ile savunma sanayii iş birliğindeki kısıtlamaların kaldırılmasının değerini vurguladı. Ukrayna’daki barışın ehemmiyetini bir sefer daha tekrar etti. Sayın Trump’ın yaklaşımı da epeyce müspet oldu. Sayın Cumhurbaşkanımız ile iki ülke ortasındaki problemleri çözmek istiyor. Biz de muhataplarımız ile bunun için çalışıyoruz” sözlerine yer verdi.

CAATSA yaptırımlarının hakkında yeni ABD idaresi ile mevzuları ayrıntılı bir formda ele alacaklarını aktaran Fidan, yaptırımların kaldırılması konusunda Amerikalıların bir istisna yapma yetkisi ve kendi iç hukuk sistemlerinin bu istikamette bir kararı alabilmesi üzere teknik mevzuların detaylı bir formda görüşüleceğini belirtti.

“Suriye idaresinin de bizimle tıpkı niyet ve perspektifi paylaştığını gördük”

Bakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Milli İstihbarat Lideri İbrahim Kalın ile Suriye ziyaretinde öne çıkarılan en kıymetli başlığın YPG sıkıntısı olduğunu vurgulayarak “Görüşmelerde, biz önceliğimiz olan tüm hususları ve telaşlarımızı gündeme getirdik. Yeni idarenin SDG’yle yaptığı muahede bağlamında; örgütün niyetleri, kabiliyetleri, güç kaynaklarının denetimi üzere hususlarda bizim bakış açımızı net biçimde aktardık. Terörle çabada yıllara dayanan deneyimimiz ve PKK’ya dair bilgilerimiz çerçevesinde telaş konusu olabilecek konuların altını çizdik. Suriye idaresinin de bizimle tıpkı niyet ve perspektifi paylaştığını gördük. Mevcut yapısı itibariyle YPG, PKK’nın bir mütemmim cüzü. Onu tartışmak bile gereksiz. Örgütün muahede çerçevesinde nasıl adım atacağı ve takviminin nasıl olacağı üzere hususları Şam’da ele aldık. Örgütün askeri kabiliyetlerinin yok edilmesinin bizim için değerli bir konu olduğunun altını çizdik” diye konuştu.

“Amerikan kamuoyunda ABD ordusunun Suriye’deki varlığı sorgulanır hale geldi”

ABD ordusunun Suriye’deki varlığının Trump’ın öncelikleri ortasında yer almadığının görüldüğünü aktaran Bakan Fidan, “PKK, Suriye’deki varlığını DEAŞ cezaevleri üzerinden yasallaştırmaya çalışıyor. Bu bahisle ilgili tedbirler alıyoruz. Bölge ülkelerinin DEAŞ’la uğraş etmesi gerekiyor ve bu tarafta uğraşlarımız var. Ürdün, Irak, Lübnan ve Suriye ile Amman’da yaptığımız toplantıda bu tarafta somut kararlar aldık. Bir yandan da Amerikan ordusunun Suriye’deki varlığının bir maliyeti olması sözkonusu. Amerikan kamuoyunda ABD ordusunun Suriye’deki varlığının devam ettirilmesinin faydası sorgulanır hale geldi. Evvelden Suriye’de İran, Rusya ve Esad rejimi faktörleri vardı. Lakin şu anda konjonktür değişti. ABD askerlerinin varlığının devamı konusunda Lider Trump’ın ikna olması gerekiyor. Amerika ordusunu çekerse, bu onlar için daha az maliyetli olacaktır” diye konuştu.

“Gerektiğinde DEAŞ’a karşı bu kabiliyetler devreye girecek”

DEAŞ’a karşı bölgesel olarak ortak operasyon ve istihbarat kabiliyeti kazanmak için ortak bir sistem kurulacağını belirten Fidan, şu tabirlere yer verdi:

“Kendi problemlerimizi kendimiz çözmeliyiz. Ürdün’de beş ülke biraraya geldik. Ortak operasyon ve istihbarat maksatlı bir merkez kurulacak. Bunun için teknik gruplar çalışıyorlar. Bizim çalışmamız bitmek üzere. Sonrasında öteki ülke heyetleri ile bir ortaya gelerek ortak bir sistem kuracağız. Her ülke elindeki istihbarat bilgilerini paylaşarak, DEAŞ’tan kaynaklanan tehditleri bertaraf etme konusunda ortak hareket edecek. Benim Türkiye olarak aşikâr bir askeri kabiliyetim var. Ürdün’ün var, Irak’ın var. Gerektiğinde DEAŞ’a karşı bu kabiliyetler devreye girecek. Operasyon yapılacak. Bilgi paylaşılacak. Ortak çalışma yürüttüğümüz ülkelerin Suriye ile hududu var. Suriye’nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü sağlamak için de bu tipten çalışmalar epeyce kıymetli.”

“Kampın denetimi YPG’deyken kamptan çıkışlar epeyce yavaştı”

El-Hol Kampı sıkıntısında tahlile yaklaşıldığını pahalandıran Fidan, “El-Hol Kampında 40 bin civarında bir nüfustan bahsediyoruz. Gerek Iraklılar gerekse Suriyeliler kendi vatandaşlarını almak için güçlü bir irade ortaya koyuyorlar. Bu kampın denetimi PKK/YPG’deyken kamptan çıkışlar epeyce yavaştı. Fakat artık Iraklılar da Suriyeliler de vatandaşlarını alabilirler. Cezaevinde kalanların öteki bir formülle çözülmesi gerek. Onların cezaevinde kalması gerekiyor. O konuda çalışmalarımıza devam edeceğiz” dedi.

Netanyahu’nun Gazze’ye yönelik son saldırısı ile 500 insanın hayatını kaybettiğini ve ateşkesi bozduğunu belirten Fidan, şöyle devam etti:

“‘Netanyahu’nun zihninde ateşkesi bozma kanısı olduğunu biliyoruz’ diye uzun vakittir söylüyoruz. Bütün emareler bunu gösteriyordu. 500 insanı şehit ederek ateşkesi resmen bozdu ve bombalamaya devam edecek gözüküyor. Gazze’de son yaşananlarla ilgili Mısır’ın başşehri Kahire’de pazar günü bir toplantımız olacak. İİT-AL Gazze Temas Kümesi olarak bir ortaya geliyoruz. Bu toplantıda İslam İşbirliği Teşkilatı toplantısında kabul edilen Gazze planının hayata geçirilmesi için atılabilecek adımları ele alacağız. Soykırımı durdurmak için elimizden geleni yapacağız. Ben Filistin probleminin daha büyük kırılmaları beraberinde getireceğini düşünüyorum. Orada mevzi bir muvaffakiyet elde ediyor gözükebilirler, yüzbinlerce insanı katlederek, fakat öbür çeşitten risklerin kapısı çok önemli açılıyor. Yani daha farklı bölgesel kırılmalar, çatışmalar riski de ortaya çıkıyor.”

“Adaletsizliğin kesinlikle giderilmesi lazım”

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in bir yıl evvel Kıbrıs sorunu için bir temsilci atadığını hatırlatan Fidan, Cenevre’de düzenlenen Kıbırs bahisli toplantı hakkında şu değerlendirmede bulundu:

“Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri sahiden bizim takdir ettiğimiz, nitelikli bir önder. Milletlerarası sistemin bir noktaya kadar vicdanını da yansıtan bir makam. Kıbrıs problemiyle ilgili bu gayriresmi toplantı teklifini, yapan tavrımızı göstermek ismine Cumhurbaşkanımız kabul etti. Biliyorsunuz, Genel Sekreter, bir yıl evvel bir özel şahsi temsilci atadı. Kolombiya eski Dışişleri Bakanı geldi baktı, altı ay müddetle bütün taraflarla konuştu ve bir rapor hazırladı. Bu rapor da kayda geçti, dedi ki ‘İki taraf ortasında ortak yer yok’. Artık bu ne demek? Bizim yıllardır savunduğumuz bir husus var. Ada’da iki toplumun kendi başına, kendi kurumlarıyla başka ayrı yaşıyor olması üzere bir gerçeklik var. Bunlardan birinin devlet olarak tanınıp her türlü imkana erişmesi, başkasının tanınmaması Ada’daki adaletsizliğin temel sebebidir. Bu adaletsizliğin kesinlikle giderilmesi lazım. Biz geçmişte milletlerarası sistemin hakemliğine güvenerek hazırlanmış BM tahlil taslaklarına tamam dedik lakin Rumlar buna yanaşmadılar. Bugün artık alanda diğer bir durum var. Bu durum, siyasi tahlil arayışlarına yansımak zorunda.”

“Rusya-Ukrayna Savaşı’nda ateşkes için üzerimize düşeni yapmaya hazırız”

Rusya-Ukrayna savaşında Türkiye’nin tavrının iki tarafın üzerinde mutabık kaldığı bir mutabakat olduğunu aktaran Fidan, “Sayın Trump ve Sayın Putin’in görüşmesinden ateşkes konusunda tam bir sonuç çıkmadı. Sürecin başlamasını ve ilerlemesini sağlayacak birtakım adımlar sunuldu. Güç alanları amaç alınmasın, gemilerin seyrüsefer güvenliği sağlansın, esir takası yapılsın üzere fikirler öne atıldı. Bunlar kabul edildi. Tam ateşkes için ise çalışmalar sürüyor. Biz Türkiye olarak, Sayın Cumhurbaşkanımızın da durduğu yer şu: İki tarafın üzerinde mutabık kaldığı bir mutabakatta, katkı vermek isteriz. Yani bizim için kıymetli olan iki tarafın mutabık kalacağı bir muahede. Bu hususta üzerimize düşeni yapmaya hazırız. Lakin şu anda gördüğünüz tartışmaların birden fazla, güvenlik garantileri başlığı altında yapılan mevzular. Teorik olarak söylüyorum, taraflar ileriki bir evrede bir barış gücü oluşturulmasında mutabık kalırlarsa biz katkı sunabiliriz. Ancak şu noktanın altını çiziyoruz: iki taraftan birinin zorlayıcı teşebbüsünün bir modülü olmakla, mutabık kalınmış bir tahlilin modülü olmak farklı şeylerdir. Biz ikinci seçenekte varız” dedi. – ANKARA