Ağrı’nın geleceği: Modern kimlik ve kentsel yaşanabilirlik

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Beşeri Coğrafya Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Faruk Kaya, Ağrı’nın coğrafik avantajları ve doğal zenginlikleriyle dikkat çeken bir kent olduğunu belirterek, “Kentin gelişimi için atılacak gerçek adımlar, hem hayat kalitesinin artırılması hem de ekonomik büyüme açısından kritik önemdedir” dedi.

Günümüz dünyasında su kaynaklarının ve doğal etrafın aktif kullanımı, çağdaş kentlerin geleceği için kritik bir strateji haline geldiğini anlatan Prof. Dr. Faruk Kaya, “Ağrı’nın çağdaş bir kent kimliği oluşturma sürecindeki temel maniler ortasında plansız kentleşme, ağır iklim kuralları, kırsal hayatın kentteki tesirleri ve yetersiz altyapı yer alıyor. Ağrı’nın bu pürüzleri aşarak çağdaş, yaşanabilir bir kent kimliği kazanması büyük ölçüde kentsel planlamaya ve alanların geliştirilmesine bağlıdır. Kentte, merkezden etrafa gerçek yayılan yapılaşma ve nüfus artışıyla birlikte, konut projeleri ve ticari gelişmeler sürat kazanmıştır. Lakin bu gelişmeler, beraberinde çevresel ve estetik telaşlar getirerek kentsel yaşanabilirliği gündeme taşımaktadır.

Bu alanlar, sırf dinlenme ve cümbüş alanları değil; birebir vakitte kentin estetik ve toplumsal yapısına katkı sağlayan, insanları tabiatla buluşturan, sağlıklı hayatı teşvik eden ve sürdürülebilir kentsel gelişimi destekleyen bir ögedir. Ağrı’da bilhassa son yıllarda artan alanlar, bu manada değerli bir adım olarak kıymetlendirilebilir. Millet Bahçesi, Küpkıran Kayak Merkezi, Baraj Yolu Mesire Alanları ve Murat Irmağı üzerindeki projeler, kentin potansiyelini açığa çıkaran ve halkın toplumsal gereksinimlerini karşılayan alanlardır. Lakin bu alanların aktif kullanımı ve tertipli bakımı, kentsel hayat kalitesini artırmada kritik bir rol oynayacaktır.

Modern kentlerde alanların tüm mahallelere eşit biçimde yayılması ve herkes için erişilebilir olması gereklidir. Ağrı’da bu alanların merkezi bölgelerin ötesine taşınması, periferik bölgelerde yaşayan halkın toplumsal gereksinimlerini karşılamak açısından büyük değer taşımaktadır. Ayrıyeten, bu alanların tabiatla uyumlu ve estetik bir formda tasarlanması, kentin kimliğini güçlendirecektir” diye konuştu.

Prof. Dr. Faruk Kaya, Ağrı kentinin en değerli doğal zenginliklerinden biri olan Murat Irmağı ve kollarının kentsel dizaynda tesirli bir formda kullanılabileceğini tabir ederek açıklamasını şöyle sürdürdü; “Örneğin, Murat Irmağı ve kolları üzerinde yapılan ve yapılması planlanan projeler, doğal hoşlukların kentsel hayatla entegrasyonuna katkı sağlayacaktır. Dünyanın önde gelen kentlerinde olduğu üzere, su kaynaklarının estetik ve işlevsel bir tasarım ögesi olarak kıymetlendirilmesi, Ağrı’ya hem ekonomik hem de toplumsal açıdan büyük yararlar sunabilir.

Ağrı’nın kültürel mirası da kentin ekonomik kalkınmasında kıymetli bir potansiyele sahiptir. Coğrafik işaret almış Ağrı Geven Balı, Ağrı Yaprak Döneri, Ağrı Tulum Peyniri ve Ağrı Haşıl Yemeği üzere eserler, sırf gastronomik zenginliği değil, birebir vakitte turizm açısından büyük bir cazibeyi temsil etmektedir. Bu eserlerin tanıtımı için çağdaş pazarlama alanlarının oluşturulması, hem mahallî iktisada katkı sağlayabilir hem de kenti bir gastronomi merkezi haline getirebilir. İtalya’nın Bolonya kentinde olduğu üzere, mahallî eserlerin tanıtıldığı pazar alanları ve gastronomik etkinlikler, kentin memleketler arası seviyede tanınmasını sağlayabilir.

Ağrı Dağı’nın Nuh’un Gemisi ile özdeşleşmesi, inanç ve kültürel turizmde büyük bir potansiyel sunmaktadır. Dünya genelinde misal temalı projeler, turizmde kıymetli ekonomik ve kültürel katkılar sağlamaktadır. Örneğin, ABD’deki “Noah’s Ark Encounter” ve Hong Kong’daki Nuh’un Gemisi müzesi, hem ziyaretçi sayıları hem de meydana getirdikleri gelirle dikkat çekmektedir. Ağrı’da da Nuh’un Gemisi temalı bir ziyaretçi merkezi ve müze inşa edilmesi, kentin ekonomik kalkınmasına ivme kazandırırken, bölgeye özgün bir kimlik kazandırabilir.

Ağrı’nın çağdaş bir kent kimliğine kavuşması için, kent içinde kalan kırsal ögelerin dönüştürülmesi büyük kıymet taşımaktadır. Kentsel dönüşüm kapsamında eski yapılar, çağdaş mimari standartlara uygun formda yenilenmeli; hayvan barınakları ve ahırlar kent dışına taşınmalıdır. Ayrıyeten, yeşil alanlar artırılmalı, Murat Irmağı etrafı kıymetlendirilerek estetik bir cazibe merkezi haline getirilmelidir. Kent genelinde altyapı sistemlerinin modernizasyonu, cephe giydirme projeleri ve tertipli pazar yerleri oluşturularak hem kentsel ömür kalitesi artırılabilir hem de kentin görünümü iyileştirilebilir. Bu adımlar, Ağrı’nın kırsal izlerden arınarak çağdaş bir kent haline gelmesine katkı sağlayacaktır.

Sonuç olarak, Ağrı’nın gelişimi, sahip olduğu su kaynakları ve doğal etrafla uyumlu bir biçimde planlanmalı; alanlar, kültürel projeler ve lokal eserlerin tanıtımıyla desteklenmelidir. Murat Irmağı Projesi’nin tamamlanması, Nuh’un Gemisi Müzesi’nin hayata geçirilmesi ve kış turizmine yönelik Bubi Dağı ve Güneykaya Kayak Merkezleri üzere alanların yine yapılandırılmasının yanı sıra kış memleketi olan Ağrı’ya çağdaş bir alışveriş merkezinin bir an evvel kazandırılması, hem mahallî halkın toplumsal muhtaçlıklarını karşılayacak hem de kente ekonomik katkı sağlayacaktır.” – AĞRI