ATB Başkanı Ali Çandır: “Hal Yasası ile ilgili çalışma yapıyoruz”

Hal Yasası ile ilgili çalışma yaptıklarını bildiren Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, ilgili paydaşlarla son halini verecekleri çalışmayı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Ticaret Bakanlığı’na sunacaklarını kaydetti.

ATB Şubat Ayı Meclisi, Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında toplandı. Lider Ali Çandır toplantıda tarım, ekonomi ve kente ait değerlendirmelerde bulundu.

Hal çalışması Ticaret Bakanlığı’na sunulacak

“Döviz kuru ihracatı geriletti”

Domates başta olmak üzere yaş zerzevat ve meyve ihracatındaki gerilemenin gündemde olduğunu belirten Lider Çandır, gerilemenin ana nedeninin döviz kuru olduğunu söyledi. Çandır, “Meclisimizde ve komitelerimizde de sıkça lisana getirildiği üzere, son iki yıldır devam eden bu gerilemenin bir kısmı döviz kuru kaynaklıdır. Başka bir kısmı ise girdi maliyet artışlarından kaynaklanmaktadır. Antalya olarak ihracatımızın amiral gemisi olan yaş zerzevat ihracatımız 2024 yılında ölçü bazında yüzde 15, kıymet bazında yüzde 13 gerileyerek 441 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Gerilemenin temel sebebi ise rekabetçiliğimizin zayıflamasındandır” diye konuştu.

“Dış pazarda rekabet edemiyoruz”

İhracatçıların yıllar uzunluğu uğraşarak oluşturdukları yurt dışı pazarlarda son vakitlerde rakiplerle rekabet edemez hale geldiğini söyleyen Lider Çandır, “İhracatçımız, pazarlarını ve müşterilerini kaybetmemek ismine maliyetinin altında fiyatla ihracat yapmaktadırlar. Halbuki bizim ihraç eserlerimiz belli standartlara ve fiyat rekabetine dayalı eserlerdir. Bunun için de içerideki maliyet yapısı son derece belirleyicidir. Maliyetlerdeki artış suratı, döviz fiyatı artış suratını geçerse ihracat yapmak son derece zorlaşır ve zati düşük katma bedel oranı daha da geriye gider” değerlendirmesinde bulundu.

“İhracatçı firma sayımız azaldı”

Ali Çandır, 2024 yılının girdi maliyetlerindeki artış bakımından güç bir yıl olduğunu söylerken, ziraî girdi fiyat endeksinin (Tarım-GFE) yıllık yüzde 32,92, tarım eserleri üretici fiyat endeksinin (Tarım-ÜFE) yıllık yüzde 35,54, yurt içi üretici fiyat endeksinin (Yİ-ÜFE) yıllık yüzde 27,20, yurt dışı üretici fiyat endeksinin (YD-ÜFE) ise yıllık yüzde 20,47 arttığına dikkat çekti. Çandır, şunları kaydetti:

“İhracatta yaşadığımız ıstıraplar yalnızca fiyat ve maliyet üzerinden okunmamalıdır. Denetim altında olan ve olmayan öteki nedenler de bu meşakkatleri bir bütün solarak ortaya çıkarmaktadır. Yani bugünlerde yaşamakta olduğumuz zorluklar, çoklu bozucu nedenlerin yıllar uzunluğu birikerek karşımıza çıkardığı bir sonuçtur. Bu çoklu nedenlerin başında da ekonomik bakımdan, yüksek enflasyon, yüksek faiz ve görece olarak düşük kur gelmektedir. Münasebetiyle üretim yapıp ihraç etmenin motivasyonu da her geçen gün gerilemektedir. Sonuç olarak rekabet gücümüzün zayıflamasıyla birlikte, ihracat süratimiz yavaşlamaktadır. Türkiye İhracatçılar Meclisi bilgilerine nazaran, ocak ayında birinci defa ihracat yapan firma sayımız bin 90 ile son yılların en düşüğü düzeyinde gerçekleşmiştir. Önümüzdeki periyotta bu darboğazdan çıkmanın temel yolu ise tek faktöre odaklanmış siyasetler yerine iştirakçi ve kapsayıcı bir anlayışla çok istikametli ve eş vakitli siyasetler uygulamaktır. Bu siyasetler tahminen daha yavaş bir süratte uygulamaya geçirilecektir, fakat tesirleri sayesinde daha sürdürülebilir olacaktır.”

“Tarım yerlerinde kira artışları üretimi etkiliyor”

Antalya’da tarım alanlarının ehemmiyetine dikkat çeken ATB Başkanı Ali Çandır, her geçen gün artan imar baskısı nedeniyle tarım alanlarının süratle yok olduğunu savundu. Çandır, “Özellikle son birkaç yıldır, arazi sahipleri tarafından uygulanan kira artışlarının ziraî faaliyetlerin sürdürülebilirliğini tehdit eder hale gelmiştir. Meslek komiteleri toplantılarımızda da gündeme gelen bu hususta üyelerimiz, arazi sahiplerince kira artışlarında yatırımlar göz gerisi edilerek fahiş kira talepleri olduğunu tabir etmişlerdir. Talep edilen kira artış oranlarının keyfi olduğunu ve talep edilen kiralarla üretimde kalmanın imkansız hale geldiğini paylaşmışlardır. Yüzde 41’lik hisse ile örtü altı üretimde Türkiye’nin merkezi pozisyonunda olan Antalya’da ziraî üretimin sürdürülebilirliği tarım, besin ve iktisat siyasetleri açısından kritik ehemmiyete sahiptir. Üyelerimiz, üretimde sürdürülebilirliğin korunması, ticaretin, ihracatın ve yeni yatırım kararlarının olumsuz etkilenmemesi için kiralık tarım alanları için hemen bir düzenleme yapılmasını talep etmektedir” diye konuştu.

Ticari kredilerde limit problemi

Tarıma Dayalı Yatırımların Desteklenmesi ve Ferdî Sulama Sistemlerinin Desteklenmesi mevzularında yayımlanan bildirimler ile hibeye temel proje fiyatı üst limitlerin niteliğine nazaran yüzde 30 ila yüzde 70 oranlarında yükseltildiğini belirten Ali Çandır, hazine dayanaklı tarım kredilerine ilişkin üst limit güncellemesinin şimdi yapılmadığına dikkat çekti. Borsa üyelerinin, yatırım ve işletme maliyetlerindeki artışa paralel olacak biçimde üst limitlerin günün koşullarına uygun olarak güncellenmesini talep ettiğini söyleyen Çandır, “Diğer taraftan ticari kredi faiz oranlarında geçtiğimiz yıla oranla bir gevşeme olduğunu, lakin bankaların limit aşım sorunları nedeniyle kredilere ay ortasına kadar erişebildiklerini, ay ortasından sonra limitlerin dolduğu gerekçesiyle kredi kullanımının zorlaştığını bununda nakit akışlarında meseleler oluşturduğunu paylaşmışlardır” dedi.

“Soğuk, pazara yansıyacak”

Son bir haftadır yaşanan olumsuz hava koşullarının, yaş meyve zerzevat ve kesme çiçek üretimi başta olmak üzere ziraî üretimi etkilediğini belirten Ali Çandır, soğuk havanın eser randımanının düşmesine ve hasat müddetlerinin uzamasına neden olduğunu kaydetti. Çandır, hava kuralları nedeniyle arz edilen eser ölçüsü azalacağını, bu devir fiyat artışlarının kaçınılmaz olacağını söyledi. Çandır, “Şu ana kadar ketimizde rastgele bir toplu don ziyanı bildirimi bulunmamaktadır. Narenciye bahçeleri ve tropikal meyvelerde soğuk kaynaklı ziyanlar gözlemlense de önümüzdeki aylardaki hava şartları belirleyici olacaktır” tabirlerini kullandı.

“En fazla vergi veren 6. kentiz”

Antalya’nın ülke genelinde en fazla vergi veren 6. kent olduğunu, yaklaşık 40 milyar lira kıymetinde artı paha oluşturan Antalya’nın potansiyelinin daha fazla olduğunu kaydeden Çandır, “Ancak, birçok firma merkezinin İstanbul başta olmak üzere öteki vilayetlerimizde bulunması nedeniyle bu vergiler direkt Antalya’nın hanesine yazılmamaktadır. Gelişen teknolojiyle birlikte önümüzdeki yıllarda karın elde edildiği ilin hanesine yazılmasını sağlayacak düzenlemelerin hayata geçirileceğine inanıyoruz. Bu sayede, Antalya’nın ürettiği katma paha daha görünür hale gelecek ve kentimizin ekonomik gücü daha net bir biçimde ortaya çıkacaktır. Başta üyelerimiz ve gelir yönetimi mensupları olmak üzere tüm mükelleflerin 36. Vergi Haftası kutlu olsun” diye konuştu.

Başkan Hisarcıklıoğlu’nu kutladı

150 ülkenin odalarını bir çatı altında birleştiren Dünya Odalar Federasyonu Başkanlığı’na yeniden seçilen TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nu kutlayan Lider Çandır, TOBB’un 73. kuruluş yılını da tebrik ederek, “Kuruluşundan günümüze emeği geçen herkese şükranlarımızı sunuyorum” dedi. Çandır, Ramazan ayının Mart’ta başlayacağını hatırlatarak, “Bu mübarek ayın, dayanışma ve paylaşmanın en üst düzeyde yaşandığı günler olduğunu unutmamalıyız. Ramazan ayının hepimize iyi olmasını diliyorum” formunda konuştu.

Konuşmanın akabinde Meclis üyeleri, kesimleriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu. – ANTALYA