Erzurum’da 6 Bin Yıl Önceye Uzanan Kazılar Başladı

ERZURUM’un Yakutiye ilçesine bağlı Değirmenler Mahallesi’ndeki höyükte başlayan ve günümüzden 6 bin yıl önceye kadar gidilen hafriyatlarda, bölgedeki yerleşimlerden izler aranıyor. Yapılan çalışmalarda, en üstte Orta Çağ mezarlık alanı, onun çabucak altında Demir Çağ Devri’ne ilişkin evrelerin açığa çıkarıldığı höyükte, Urartulardan evvelki periyotlarda, Geç Tunç Çağ ve Erken Demir Çağ’da neler yaşandığına dair bulguların da elde edilmesi hedefleniyor.

Kültür Bakanlığı Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü’nün müsaadesi ve desteğiyle Erzurum Müze Müdürlüğü başkanlığında Yakutiye ilçesine bağlı Değirmenler Mahallesi’ndeki höyükte 1 Temmuz’da başlayan hafriyat devam ediyor. Büyük bir kısmı yol çalışmasında tahrip edilen höyükte, Erzurum Müze Müdürlüğü Başkanlığında başlatılan hafriyata Atatürk Üniversitesi Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Mehmet Işıklı bilimsel danışmanlık yapıyor. Yürütücülüğünü Erzurum Arkeoloji Müzesinde vazifeli Arkeolog Doç. Dr. Gülşah Altunkaynak’ın yaptığı hafriyatta, bölgenin kronolojik yapısının ortaya çıkarılması hedefleniyor. Birçok uygarlığın izinin bulunduğu höyükte yaklaşık 7 metre genişliğinde bir alanda devam eden hafriyatlarda Orta Çağ periyoduna ilişkin mezarlık alanı ortaya çıkarıldı. Akabinde Demir Çağ’a ilişkin kalın bir katmana rastlandı. Grup, bu kalın tabakanın altında da Erken Tunç Çağı’na ilişkin bir mimari yapı belirledi. Anıtsal nitelikteki mimari yapının bulunduğu alanda bölgenin bilinen en kadim kültürü olan Karaz’a ilişkin bilgi ve bulgular ortaya çıkarılıyor. Karaz kültürüyle 6 bin yıl öncesine giden hafriyat grubu, höyükte daha öncesinde de bir yerleşim olup olmadığını araştıracak.

DEMİR ÇAĞ VE ERKEN TUNÇA ÇAĞ YAPILARI ORTAYA ÇIKARILDI

Kazı alanı içerisinde öncelikli bir Orta Çağ mezarlığını ortaya çıkardıklarını vurgulayan Erzurum Müzesi Arkeologlarından Doç. Dr. Gülşah Altunkaynak, “Orta Çağ mezarlığının çabucak altında Demir Çağlar başlamakta. Epey kalın bir Demir Çağı dolgusu açığa çıkardık. Aslında bizim buradaki amaçlarımızdan birisi Van merkezli olarak bildiğimiz Urartu Krallığı’nın öncesinde bu bölgede neler yaşandığına dair bulgular elde edebilmekti. Zira onun öncesinde bir Erken Demir Çağ sorunumuz var. Erken demir Çağ’da bölgede nitekim nasıl bir ömür biçimi olduğunu şimdi tam olarak bilmiyoruz. Yalnızca Erzurum özelinde değil, Doğu Anadolu özelinde ortaya koyabilmiş değiliz. Tekrar Geç Tunç ve Orta Tunç Çağlar da biraz dertli bu manada. Bunlarla ilgili araştırmamızı bulacağımız materyaller üzerinde sürdüreceğiz. Hafriyatta Demir Çağı katmanlarını tamamladık ve Erken Tunç Çağ katmanını kazmaya devam ediyoruz. Erken Tunç Çağı katmanı içerisinde de hoş bir mimari açığa çıkardık. Aslında çok küçük bir alanda çalışmamıza karşın Demir Çağı katmanında da hoş hatta epeyce büyük ölçülere sahip bir Demir Çağ yeri bulduk” diye konuştu.

ERZURUM OVASINDAKİ YERLEŞMELER

Kazı çalışmasına Karaz’la devam ettiklerini tabir eden Altunkaynak, şunları söyledi:

“Erken Tunç Çağın bölgede bilinen o en kadim kültürü olan Karaz’a ilişkin farklı özellikler de yakalamaya çalışıyoruz. Bizim bildiklerimizin dışında ortaya çıkacak değişik sonuçlar olabilir mi ona bakıyoruz. Hangi evreleri yaşandı onu görmeye çalışıyoruz. Kesitten gördüğümüz kadarıyla Karaz’ı hayli kalın bir dolgu içerisinde açığa çıkarabileceğiz. Karaz’la birlikte biz zati günümüzden 5500-6000 bin yıl öncesine kadar gitmiş olacağız. Bu bilgilerimiz şu haliyle kesitten okunabiliyor. Bizim maksadımız daha öncesinde burada nasıl bir yerleşim vardı? ya da var mıydı? Onu ortaya çıkarabilmek. İnşallah dönem sonuna kadar da bu periyotları de ortaya çıkarırsak en erken yerleşimden en geç yerleşime kadar Değirmenler Höyük’te ve münasebetiyle Erzurum Ovası’nda ne cins yerleşmeler olduğunu, hangi periyotlarda yerleşimler kurulduğunu, hangi periyotlarda tabiat olaylarıyla buranın farklılıklar yaşadığını ortaya koymaya çalışacağız.”

ERZURUM TARİHİ ÇOK DAHA ERKENE İNEBİLİR