Evliya Çelebi’nin ilk yolculuğundan 385 yıl sonra aynı rotayı gezerek fotoğrafladı

Seyahat tutkusuyla 17 yıldan uzun müddettir yurt içi ve yurt dışına sistemli seyahatler yapan Seymen Bozaslan, Evliya Çelebi‘nin “Seyahatname” yapıtından yola çıkarak Türkiye‘de 74 kenti yine gezerek fotoğrafladı.

“Evliya Çelebi fotoğraf çekse nasıl olurdu?” niyetiyle, Çelebi‘nin birinci seyahatinden 385 yıl sonra tıpkı rotayı takip eden Bozaslan, “21. Yüzyılda Evliya Çelebi‘nin İzinde” isimli çalışmayı hazırladı.

Bozaslan, hazırlıkları yaklaşık 17 ay süren kitapta, Evliya Çelebi‘nin 17. yüzyılda ziyaret ettiği yerleri tek tek bularak, fotoğraf makinesiyle kayda aldı ve müşahedeler yaptı.

Türkiye‘de 74 kentte 1200’den fazla yerin anlatıldığı yapıtta, Evliya Çelebi‘nin eliyle çizdiği düşünülen Fırat ve Dicle haritası ve okurların 74 kentte rota oluşturabileceği Google Maps QR kodları yer alıyor.

Altın Kitaplar Yayınevi’nden çıkan ve 800’den fazla fotoğrafın bulunduğu kitapta ayrıyeten Seyahatname’deki yerlerin bugüne kadar geçen müddette başına gelen kıssalar de aktarıldı.

“74 kentte Evliya Çelebi‘nin izinde fotoğraf çektim”

Seymen Bozaslan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yapıtını yakın vakitte kaybettiği babası Haci Bozaslan’a ithaf ettiğini söyledi.

Bugüne kadar 55’e yakın seyahatname okuduğunu kaydeden Bozaslan, son olarak da Evliya Çelebi‘nin yakın vakitte günümüz Türkçesine çevrilen Seyahatname yapıtını okuduğunu kaydetti.

Bozaslan, Seyahatname’nin İstanbul’a dair olan birinci cildini okuduktan sonra kitaptaki birçok yerin hala ayakta olduğunu fark ettiğini belirterek, şu bilgileri verdi:

“Bu çok ilgimi çekti. Birinci cildi bitirdikten sonra, ‘Bunu aslında bir proje haline getirebiliriz ve fotoğraflı bir seyahatname olabilir.’ dedim. ‘ Evliya Çelebi fotoğraf çekse nasıl olurdu?’ kanısıyla tekrar Seyahatname’yi okumaya giriştim. Bu sefer yerlerin altını çizmeye başladım. Çizdiğim yerlerin Google Maps’te haritalamasını yaptım ve Evliya Çelebi‘nin İstanbul’da gittiği ve yazdığı yerleri tek tek pinleme bahtım oldu. Sonrasında da bu seyahate çıkarak Evliya Çelebi‘nin İstanbul haritasında uğradığı bütün yerleri tek tek bulup fotoğrafladım, kayda aldım. Onun yazdığıyla benim gördüğüm ortasındaki farkı gözlemledim. Yani iki seyyah olarak 350-400 yıl sonra nelere hangi gözle farklı baktığımızı fark ettim. Sonrasında bunu Türkiye‘ye yaydım ve 74 kentte Evliya Çelebi‘nin izinde onun unuttuğu bir şey yaptım, fotoğraflar çektim.”

“Rotanın bir kısmı atla gerçekleşti”

Seyahatname’den yola çıkarak Türkiye‘de 1200’den fazla noktayı tek tek bulup fotoğrafladığını lisana getiren Bozaslan, “Ama kitaba hepsini koymadım. Kitapta 800’den fazla yerin fotoğrafı var. Onun da sebebi, kitabın sayfa sayısı çok artıyor, daha ağır hale geliyordu. O yüzden bir yerde durdum lakin çabucak hemen her yeri kayıt altına aldık.” dedi.

Gezgin Bozaslan, proje kapsamında öncelikle Evliya Çelebi ile empati kurmaya çalıştığını söyleyerek, şöyle devam etti:

“Rotada, Kahramanmaraş Başkonuş Yaylası’nda 20 kilometrelik kısım atla gerçekleşti. Zira Seyahatname’de Çelebi, çok fazla şey anlatıyor. ‘Sık bir ormana girdim ve ağaçların zirvesinde haramiler olma ihtimali beni çok korkutuyordu.’ diyor. Ben de sanki o denli bir şey yaşayacak mıyım diye ne hissettiğini anlamak istedim ve bu yüzden kimi yerlerde orman içerisinde atla seyahat yaptım. Onun dışında İstanbul’da düşünü gördüğü Ahi Çelebi Camii’nden rotaya başladım. Birinci seyahati Bursa’ya yaptım ve devamında Kilis’e yakın bir yerde ben de bitirdim. Zati o da Seyahatname’de Kilis’ten sonra Hac rotasına Suriye’ye geçiyor.”

En çok vakti İstanbul, Bursa, Edirne Manisa, Amasya, Tokat ve İzmir’in Tire ilçesinde geçirdiğini aktaran Seymen Bozaslan, “Bu bölgelerde çok fazla müşahedem var. Bazen Çelebi ile farklı şeyler de gördük. Mesela Manisa Akhisar’da Paşa Camii ve Paşa Hamamı’ndan bahsediyor. ‘Bu iki yapı yan yanadır. Karşılarında bir yeşil alan vardır. Beşerler burada satranç oynar.’ diyor. Ben gittiğimde hamam var, cami var, yeşil alan var lakin artık herkes telefonla oynuyor. Bunun üzere değişik müşahedeler yapma fırsatı bulduk.” diye konuştu.

74 kentte 27 bin kilometre yol yaptı

Genç seyyah, Prof. Dr. Zekeriya Kurşun ve Prof. Dr. Celal Şengör’ün kendisine bu projede dayanak verdiğini belirterek, “Onların arşivlerinden, fikirlerinden faydalandım. Akademik olarak oradan beslendim diyebilirim.” sözünü kullandı.

Günde yaklaşık 8 saat araç kullanarak, 74 kentte 27 bin kilometreden fazla seyahat yaptığını belirten Bozaslan, “Galiba bu projede çektiğim fotoğraf 50 bine yaklaştı. 5 binden fazla da görüntü var. Birçok kaleyi, camiyi dron ile çekme fırsatı buldum. Yani yapıtları hem yerden hem havadan görüntüledim.” dedi.

Seymen Bozaslan, Evliya Çelebi’nin eliyle çizdiği düşünülen iki harita olduğuna da değinerek, şunları aktardı:

“Bu haritalardan bir tanesi Katar Ulusal Kütüphanesi’nde, bir tanesi de Vatikan’da. Vatikan’daki Nil Irmağı’nı gösteriyor. Katar’daki ise Fırat ve Dicle sınırını gösteriyor. Yani Erzurum’dan başlayıp Körfez’e kadar inen sınırı gösteriyor. Evliya Çelebi’nin esasen seyahat yaparken en çok dikkate aldığı, ihtimam gösterdiği kısım ırmak uzunluklarını takip etmek. Seyahatlerine o hatta devam ediyor. Zira daha kolay ve daha ulaşılabilir olduğu için su kaynaklarının kenarında seyahatler yapıyor. Bu harita için projemi, Katar Ulusal Kütüphanesi’ne anlattım ve dijital kopyasını aldım. Kitapta da bunu okurla buluşturuyoruz. Evliya Çelebi’nin çizdiği harita, benim çektiğim fotoğraflar, onun yazdığı metinler, benim sonrasında tıpkı yerleri ziyaret edip gördüğüm kısımlardaki araştırdığım kaynakların hepsi birleşti. 21.Yüzyılda Evliya Çelebi’nin İzinde kitabı ortaya çıktı diyebiliriz.”

“Kimliğini taşıdıkları coğrafyanın geçmişini tanısınlar istiyorum”

Kitapta dijital entegrasyon olduğunu da vurgulayan Bozaslan, “Benim bir evvelki kitabım ‘100. yılında Türkiye Seyahatnamesi’ de dijital entegrasyonlu bir seyahat kitabıydı. Bunda da QR kodlar var. Okur, 74 kentte Evliya Çelebi’nin ziyaret ettiği ve not aldığı yerlere, kent üzerindeki QR kodlar sayesinde ulaşabiliyor.” açıklamasını yaptı.

Bozaslan, projenin emeline ait de şunları anlattı:

“İnsanlar gezerken, seyahat ederken şuurlu turizmin farkına varsın ve gittikleri yere mana yükleyebilsinler istiyorum. Yanından geçtiği binayı, camiyi, köprüyü hem tanısın hem de kıssasını öğrensin, kimliğini taşıdıkları coğrafyanın geçmişini tanısınlar istiyorum. Osmanlı coğrafyasında Evliya Çelebi çok değerli kaynaklar çıkardı. Çok değerli verilere sahip. Bunları ben de günümüze daha anlaşılır bir formda fotoğraf enstrümanıyla anlatmak istiyorum. Şu anda ‘Evliya Çelebi’nin Türkiye’sini yaptım ancak sponsor açığımı kapatabilirsem uzun vadede Osmanlı coğrafyası fikrim var ve yapabilirsem çok hoş olur.”

Kitabı güya Evliya Çelebi ile yazmış üzere hissettiğinin altını çizen Bozaslan, “Çünkü kitabın bir kısmı Seyit Ali Kahraman’ın çevirisi sayesinde Evliya Çelebi’nin Seyahatname notlarını kapsıyor. Bir kısmı ise benim Evliya Çelebi’nin sayesinde okuyup gittiğim lokasyondaki o yapının tarihi geçmişi. 17. yüzyıldan 21. yüzyıla kadarki müddette yapının başından geçen zelzele, yangın ve onarımla ilgili kaynakları bulup yazdığım, eklediğim bilgiler var.” biçiminde konuştu.

Bozaslan, sonraki basamakta Türkiye’deki kaleler üzerine bir kitap çalışması yapabileceğini kelamlarına ekledi.