Havacılık dünyasının kalbi Antalya’da atacak

Küresel havacılık dalı Antalya’da bir ortaya geldi. Uuslararası “AI in the Sky: A Unified Approach with ICAO” aktifliği 12-14 Kasım tarihleri ortasında Antalya’da gerçekleşiyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu,, Devlet Hava Meydanları Genel Müdürlüğü kanalıyla; uçuş operasyonlarında kullanılan, yerli ve ulusal olarak geliştirilen, yazılım ve cihaları aktararak, “Siber güvenlik noktasında en çok değer verdiğimiz konu; yazılımdan-cihaz üretimine kadar yerlilik ve milliliktir. Bu teknolojilere yatırım yapmanın, global rekabette daha güçlü bir pozisyona gelmemiz açısından ülkemize katkı sağlayacağını düşünüyorum” dedi.

Uuslararası “AI in the Sky: A Unified Approach with ICAO” (Gökyüzünde Yapay Zeka: ICAO ile Birleşik Bir Yaklaşım) aktifliği Antalya’da başladı. Serik ilçesinde bulunan bir otelin kongre salonunda düzenlenen programın açılışına; Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) Genel Sekreteri Juan Carlos Salazar, Antalya Valisi Hulusi Şahin ve havacılık kesiminden yetkililer katıldı.

“Yolcu sayımızın; bu yıl sonunda 236 milyonun üstüne çıkacağını öngörüyoruz”

“Açılış konuşmasını gerçekleştiren Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, havacılık bölümünde kullanılan yapay zeka uygulamalarını aktardı. Türkiye’nin, 4 saatlik uçuş müddetiyle 1 buçuk milyar insanın yaşadığı 67 ülkenin merkezinde yer aldığına işaret eden Bakan Uraloğlu, “En hızlı, en inançlı ve en konforlu ulaşım yolunun havayolu olduğu şuuruyla; ülkemizin bu avantajlı pozisyonunun potansiyelini en üst seviyeye çıkarmak için havacılık alanında çok büyük yatırımlar gerçekleştirdik. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde “dünyada ulaşamadığımız hiçbir nokta kalmayacak” gayesiyle hareket ederek ülkemizi; dünyanın en geniş uçuş ağına sahip ülkelerinden birine dönüştürdük. Bugün iç çizgilerde 58 noktaya, dış çizgilerde 131 ülkede 347 farklı noktaya havayoluyla ulaşıyoruz. Önümüzdeki ay da Türk Hava Yolları ile İstanbul-Sao Paolo -Santiago ve İstanbul-Kuala Lumpur-Sydney çizgilerinde yeni seferlere başlayarak bu yılın sonunda dış sınırlardaki sayımızı 349 uçuş noktasına çıkaracağız. Yolcu sayımızın; bu yıl sonunda 236 milyonun, 2025 yılında da 250 milyonun üstüne çıkacağını öngörüyoruz” tabirlerini kullandı.

“Kalıcı rekabet için, yenilikçi tahliller üretmek zorundayız”

Havacılık bölümünün globalleşmenin en değerli aktörü olduğuna dikkat çeken Bakan Abdülkadir Uraloğlu, havacılığın, bir ulaşım modu olmaktan öte, ülkelerin ekonomik ve kültürel gelişiminde kıymetli bir rol oynayan ve hudutları aşan bir köprü olduğunu lisana getirdi. Teknolojinin süratle geliştiği bir çağda, havacılık dalının de daima olarak dönüşüme uğradığını ve dalda rekabetin arttığını kaydeden Uraloğlu, şöyle konuştu: “Genç, çağdaş ve verimli uçak filolarına sahip olmak, havayollarının rekabette bir adım öne geçmesini sağlayan en değerli faktörlerden biridir. Lakin kalıcı rekabet için daima olarak yenilikçi tahliller üretmek zorundayız. Bu noktada da artık hayatımızın her alanında olduğu üzere havacılıkta da tekrar yapay zeka ve büyük bilgi teknolojilerini kıymetlendirmek zorundayız. Dijital teknolojilerin en çok uygulamaya geçtiği ve kullanımının daima arttığı kesim, havacılık dalı olmuştur. Birinci otomatik bagaj sıralama sistemleri 1990’larda ortaya çıkmış, 2000’li yılların başından bu yana, ebiletler kağıt biletlerin yerini alırken, biniş kartları taşınabilir ortama taşındı. Gerçek vakitli bagaj takipleri uygulanmaya başladı. Bugün ise yapay zeka alanında yaşanan gelişmeler havacılık dalını derinden etkiliyor.”

“Otonom uçuş sistemleri sayesinde pilot yanılgıları minimuma indirildi”

Yapay zekanın havacılıkta sağladığı değişimlere değinerek konuşmasına devam eden Bakan Uraloğlu, şu ifadelere yer verdi: “En büyük değişimlerden biri olan otonom uçuş sistemleri sayesinde pilot yanılgıları minimuma indirildi. Havacılık kesimindeki tüm şirketler, yapay zeka dayanaklı sistemlerle işletme maliyetlerini ve genel masraflarını düşürebiliyorlar. Bunun üzerinde çalışan birçok firma var. Yapay zeka konusunda yapay olan hiçbir şey kalmadı, çok somut, başarılı ve olumlu katkıları olduğunu görüyoruz. Yapay zeka sayesinde uçakların bakım süreçleri optimize edilecek, arızalar evvelden tespit edilecek. Büyük data tahlili ile hava trafiği idaresi daha verimli hale getirilecek ve kazaların önüne geçilecektir. Yeniden büyük bilgi tahlili ile yolcu davranışları tahlil edilerek, daha şahsileştirilmiş hizmetler sunulacaktır. Yapay zeka takviyeli bakım sistemleri sayesinde de uçakların ömrü uzatılacak ve bakım maliyetleri düşürülecektir. En değerli noktalardan biri de yapay zeka ve büyük bilgi sayesinde hava trafiği idaresi daha etraf dostu hale getirilecek, emisyonlar azaltılacak ve sürdürülebilir bir havacılık dalı inşa edilecektir. Bu söylediklerimin birer birer hayata geçtiğini söylemek istiyorum.”

“Yazılımdan- aygıt üretimine kadar yerlilik ve millilik”

Yapay zeka ile gerçekleştirilen dönüşümlerin, havacılık kesimini diğer bir boyuta taşıdığını kaydeden Bakan Uraloğlu, veri teknolojilerine yapılacak olan yatırımın global rekabette de ayrıcalık kazandıracağını bildirdi. Uraloğlu, “Yapay zeka ve büyük data teknolojilerinin, havacılık bölümümüz için büyük bir dönüm noktası olduğuna inanıyorum. Bu teknolojilere yatırım yapmanın da global rekabette daha güçlü bir pozisyona gelmemiz açısından ülkemize katkı sağlayacağını düşünüyorum. Geçtiğimiz günlerde yapay zeka teknolojisinin siber güvenlik alanındaki tesirleri ve uygulamalarına dair bir doruğa katılmıştım. Artık bu yeni teknolojileri hayatımızın her noktasında görüyoruz. Siber güvenlik noktasında en çok kıymet verdiğimiz konu; yazılımdan- aygıt üretimine kadar yerlilik ve milliliktir” diye konuştu.

“İrade sistemi, Dalaman Havalimanı’nda da kullanılmaya başlanacak”

Yerli ve ulusal olarak geliştirilen “Avcı, Azad, Kasırga, Atmaca ve Kule” isimli yapay zeka uygulamalarının, Türkiye’nin siber güvenliğini sağladığını söz eden Bakan Uraloğlu, şöyle devam etti: “Aynı formda gururla altını çizmek istiyorum ki, Devlet Hava Meydanları Genel Müdürlüğümüz eliyle gerçekleştirdiğimiz uçuş operasyonlarında da yerli ve ulusal olarak geliştirdiğimiz yazılım ve aygıtları kullanıyoruz. Örneğin; interaktif radar tahlil ve veri ekranımız kısa ismiyle “irade” ile ilgili havalimanına ilişkin şimdiki meteorolojik bilgiler, atis bilgisi, notamlar, AIP ve radar imajlarını tek ekranda toplayıp kullanıcıya sunan bir sistem kurduk. İrade yazılımını İstanbul Atatürk ve Çukurova havalimanlarımızda kullanmaya başlayarak havacılık alanında yeni bir periyodu başlattık. Birinci yerli ve ulusal hava trafik görüntüleme yazılımımız sayesinde, bu alanda da dışa bağımlılıktan kurtularak bundan sonraki yerli teknoloji eserlerinin önünü açmış olduk. Önümüzdeki günlerde Dalaman Havalimanı’nda da kullanmaya başlayacağız. Yeniden, Türk mühendislerince geliştirilen Türkiye’nin birinci yerli ve ulusal sivil nezaret radarını “MGR” Gaziantep Havalimanı’na kurduk. Aralık ayı içerisinde etkinleştirerek kullanmaya başlamayı planlıyoruz.”

“Çare’ sistemi Azerbaycan’da da hizmete başladı”

Hava trafik idaresi alanında yerli ve ulusal imkanlarla geliştirilen, çok hedefli radar ekranı olan “ÇARE” sisteminin de gerçek vakitli uçuş datalarını harita üzerinde sergileyerek, hava trafik kontrolörlerinin hava trafiğini faal bir biçimde yönetmesine ve trafik emniyetinin en üst seviyede sürdürülmesine imkan tanıdığını açıklayan Bakan Uraloğlu, “Ülkemizde 40’tan fazla havalimanında hizmet vermekte olan DEVA sistemi, ülkemiz sonlarını da aşarak geçen yıl Azerbaycan’da da hizmete başladı. Türkiye olarak sivil havacılık alanında dijitalleşme odağında yeni bir sivil havacılık modeli de oluşturduk. “Kurumsal Dönüşüm Modeli” kısa ismiyle “KDM” dediğimiz bu model; sadece emniyet ve verimlilik sağlamakla kalmıyor; tıpkı vakitte bölümde sürdürülebilir bir dönüşümü, ileri teknolojilerle desteklenen bir altyapı aracılığıyla mümkün kılıyor. Bu havacılık otoritesinin muhtaçlık duyabileceği tüm dijital altyapıyı, yapay zeka ve büyük data ile birleştirerek sunuyor. Icao regülasyonlarına uygun biçimde geliştirilen bu sistemde eğitimler şeffaf, takip edilebilir ve bağımsız bir ölçüm sistemine dayanıyor. Böylelikle hem eğitimin kalitesi artıyor, hem de iştirakçiler için çok daha faal bir öğrenme ortamı sağlanıyor. Yeni havacılık modelimiz, tıpkı vakitte insan kusurunu minimize eden, proaktif ve dinamik bir iş süreci idaresi de sağlamaktadır. Büyük data altyapısı, gerçek vakitli tahlillerle, potansiyel risklerin evvelden tespit edilmesine imkan sağlıyor” dedi.

Dijitalleşme ve data entegrasyonunun en somut örneklerinden birinin de OLS/CNS yazılımı olduğunun altını çizen Bakan Abdülkadir Uraloğlu, konuşmasını şöyle tamamladı: “Bu yazılım, havaalanı etrafında emniyeti sağlamak için pürüz kısıtlama yüzeyleri ve yapı kısıtlama alanları haritalarının hazırlanmasını hızlandırmakta ve yüksek doğrulukla sonuçlar sunmaktadır. Dijital arazi ve yüzey modeli ile entegrasyon, arazi üzerindeki tüm potansiyel pürüzlerin otomatik olarak haritalara yansıtılmasını sağlıyor ve emniyet açısından son derece hassas olan bu süreçleri dijital bir yaklaşımla güzelleştiriyor. Üstelik bu yazılım, havacılık otoritelerinin gereksinimlerine nazaran; açık kaynak platformunda geliştirildiği için, kullanıcı gereksinimlerine nazaran özelleştirilebiliyor. Tekrar, İHA takip ve trafik idare sistemi, hava trafiğinde data odaklı karar almanın bir öteki örneğini sunmaktadır. Otonom ticari nakliyecilik ve drone kullanımı süreçlerini hızlandırarak, operasyonel verimliliği üst düzeye çıkartıyor. Dinamik dronebanlar, şehirlerarası otonom İHA uçuşları ve uçuş kayıtlarının gerçek vakitli olarak izlenebilmesi sayesinde güvenlik en üst seviyede sağlanıyor. Sonuç olarak, dijitalleşme, bilgi ve yapay zeka ile desteklenen bu sivil havacılık modeli, sadece dalda yenilik getirmekle kalmıyor; birebir vakitte gelecekte havacılıkta sürdürülebilirlik, verimlilik ve güvenlik için yeni bir devri başlatıyor. Bu yeni yaklaşım, gökyüzünde yenilik ve bölümde istikrar vizyonumuzu gerçekleştirmemizi de sağlıyor.” – ANTALYA