Juliopolis Antik Kenti’nde Yeni Buluntular: Tarih Yeniden Yazılıyor

ANKARA’nın Nallıhan ilçesinde 2009 yılında başlatılan kazılarla ortaya çıkarılan Juliopolis Antik Kenti’nde, bu yıl yapılan hafriyatlarda işlik (atölye) ve ‘ Hollanda florini’ sikkesi bulundu. Daha evvel 790 mezar ile birlikte kilise, sur ve kanal bulunan kentte ortaya çıkarılan yeni yapı ve sikke, MS 11’inci yüzyılda terk edildiği tarih sayfalarında yer alan bölgedeki ömrün aslında MS 16’ncı yüzyıla kadar sürdüğünü ortaya koydu.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesiyle Anadolu Medeniyetleri Müzesi başkanlığında 2009 yılında Ankara Nallıhan’daki Çayırhan Mahallesi’ne bağlı Gülşehri mevkiinde başlatılan hafriyat çalışmalarında Juliopolis Antik Kenti’nin bir kısmı ortaya çıkarıldı. Periyot devir sürdürülen hafriyatlarda daha evvel 790 mezar ile birlikte kilise, sur ve kanal bulundu. Geçen yıl yine başlatılan son devir hafriyat çalışmasında deri işlemede kullanıldığı varsayım edilen işlik (atölye) ve Hollanda florini bulundu. Bu yeni buluntular, MS 11’inci yüzyılda terk edildiği tarih sayfalarında yer alan bölgedeki ömrün aslında MS 16’ncı yüzyıla kadar sürdüğünü ortaya koydu.

‘KENTİN KIYMETİNİN 16’NCI YÜZYILDA DEVAM ETTİĞİNİ GÖRDÜK’

Kazı çalışmalarında misyon alan Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde arkeolog Tolga Çelik, 2023 yılında kentin dokusuyla ilgili çalışmalara başladıklarını belirterek, “Kazılar sonucunda göl kıyısından başlayan ve bizim nekropole (mezarlık) hakikat uzanan yapıda, kentin kamusal yapıları ve bunun yanı sıra da kullanmış oldukları yerleri tespit ettik. Bizim Juliopolis ile ilgili olarak tarihçede 11-12’nci yüzyıldan sonra tarihin tozlu sayfalarına terk edildiği belirtilen alanın aslında 15-16’ncı yüzyılda, özellikle 16’ncı yüzyılda Hollanda florini sikkesiyle kentin kıymetinin hala devam ettiğini gördük” dedi. Çelik, bölgede yürüttükleri çalışmalarda Bizans devrine ilişkin sikkenin de ortaya çıkarıldığını belirtti.

‘KENTTE BİR ZENGİNLEŞMEDEN BAHSEDEBİLİRİZ’

Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdür Yardımcısı Mustafa Metin, su altında kalmış olan kentin toplumsal ve kültürel hayatına, ekonomik hayatına dair pek çok ipucunun mezarlık, kilise ve sur üzere yapılarla elde edildiğini söyledi. Metin, “Yaklaşık 790 adet mezarda çalıştık. Lakin bu mezarların bir kısmı maalesef antik çağda, bir kısmı çağdaş çağda tahrip edilmiş. Bu mezarlardan ele geçen buluntular, o devirdeki ömrü, kalitesini, kültürel durumunu, zenginliğini gözler önüne seriyor. Bilhassa MS 1’inci yüzyılın sonundan itibaren, 2’nci yüzyılda ve 3’üncü yüzyılın ortalarına kadar kentte bir zenginleşmeden bahsedebiliriz. Bunu da orada ele geçen yapıtlardan biliyoruz. Buradaki zenginleşmenin kaynaklarda da tarifi geçiyor. Örneğin 111 yılında Bithynia Valisi Genç Plinius, burada trafiğin ağır olduğunu, gelen geçenin çok olduğundan bahsediyor. Bu da bize Avrupa’dan gelip, Juliapolis üzerinden Ankara’ya, Ankara’dan da güneye giden kıymetli bir askeri yol ve daha sonra bir Hacı Yolu olduğunu gösteriyor. Bu yolda da insanların ağır seyahat ettiğini ve bu seyahatlerden ötürü da kentin zenginleştiğini söyleyebiliriz” dedi.

‘TİFTİKLE, YÜNLE ALAKALI BİR YAPI’

Metin, yeni ortaya çıkarılan atölyede hafriyat çalışmalarının sürdüğünü söyleyerek, “569 yılında büyük bir yangın sonucu yapının terk edildiğini görüyoruz. Bu yapının ne olduğuna dair araştırmalara baktığımızda, bunun deriyle, tiftikle yahut yünle alakalı bir yapı olduğunu düşünüyoruz. 569 yılında yanmış ve tahminen de uzun müddet kullanılmış bu yapıda bilhassa bölgede meşhur olan Ankara keçisinin eski ataları diyelim, onları ve hayvancılıkta koyunlardan, keçilerden elde edilen yünlerle bir arada, burada bu türlü bir yapının olmuş olabileceğini düşünüyoruz” diye konuştu.

Metin, kentin Baraj Gölü altında kalan kısmında çalışma yapmanın mümkün olmadığını, su altı kameralarıyla yapılan çalışmaların da çok sağlıklı olmadığını söyledi. Metin, “Suyun altındaki imaj bozukluğu ya da imajın çok kısa uzaklıklı olması nedeniyle görüntülemenin sağlanamadığını söyleyebiliriz. 2009 yılından bugüne devam eden hafriyatlarda; bedelli madenlerden yapılmış takılar, deri kıyafetler, sandaletler, çok ölçüde cam, bronz eserler, çeşitli ameliyat aletleri, katiplerin kullandığı yazıcılar ve kandiller gün yüzüne çıkarıldı” dedi.