KKTC’nin Ana Muhalefet Partisi Genel Başkanı Erhürman: Cenevre’deki Toplantıya Büyük Beklentilerle Gitmiyoruz

Haber : Melis YLDIRIM

(ANKARA) – KKTC’nin ana muhalefet partisi Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı Tufan Erhürman, 17- 18 Mart‘ta Cenevre‘de yapılacak Kıbrıs bahisli gayriresmi toplantıya ait, “Büyük beklentilerle gitmiyoruz” sözlerini kullandı. Erhürman, beklentilerinin Kıbrıs’taki geçiş noktalarının ele alınması ve “diyaloğa devam edeceğiz” iletisinin verilmesi olduğunu belirtti.

KKTC’nin ana muhalefet partisi CTP Genel Lideri Erhürman, Ankara’da ortalarında ANKA Haber Ajansı’nın da bulunduğu bir küme gazeteciye Kıbrıs sorunu, İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılacak Kıbrıs bahisli gayriresmi toplantı ve gündeme ait değerlendirmelerde bulundu.

KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) Lideri Nikos Hristodulidis, Birlemiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres mesken sahipliğinde 15 Ekim 2024 tarihinde New York’ta gayriresmi bir akşam yemeğinde bir ortaya gelmişti. Yemekte, Guterres’in konut sahipliğinde Tatar ve Hristodulidis, anavatanlarının Dışişleri Bakanları Hakan Fidan ve Yorgos Gerapetritis ve üçüncü garantör ülke Birleşik Krallık’ın daha düşük seviyeli iştirakiyle Cenevre’de bir “genişletilmiş formatlı gayriresmi toplantı” düzenlenmesi kararlaştırıldı.

“Bir numaralı gündem Cenevre”

Erhürman, bir numaralı gündemlerinin Cenevre olduğunu belirterek, şöyle konuştu:

“Sonda söyleyeceğimi başta söyleyeyim, büyük beklentilerle gitmiyoruz. Bir iki geçiş noktası konuşuldu, Haspolat’ta Akıncılar Köyü’nün yakınında Limya Kapısı diye bilinen kapı var. Bunlar gündemdeydi. Cenevre’ye gitmeden evvel hiç olmazsa bu işleri halledin ki, önderler seviyesinde Cenevre’nin motivasyonu biraz artsın fikri vardı. Sayın Tatar ile Hristodulidis ortasındaki görüşmelerde o denli bir sonuca ulaşılamadı. Hristodulidis uzun bir paket getirdi. O pakette geçiş noktalarının dışında da ögeler vardı. Tatar ‘Ben geçiş kapısı dışında konuşmam’ dedi. Hristodulidis de ‘Bunları paket olarak konuşmazsak ben de konuşmam’ üzere bir havaya girdi. İki taraf da uzlaşmazlığa oynadı.”

“Taraflar diyaloğun koptuğu bildirisini vermekten kaçınıyor”

Beklenti prestijiyle çıkabilecek en yeterli sonuca ait konuşan Erhürman, geçiş noktaları ve “diyaloğa devam edeceğiz” iletisinin olduğunu kaydetti. Erhürman, bunun çıkabilecek en uygun sonuç olduğunu söyleyerek, “Bu iş burada bitmiştir” denme ihtimalinin kolay olmadığını belirtti ve  “Çünkü tüm taraflar şu anda diyaloğun koptuğu bildirisini vermekten kaçınıyorlar üzere düşünüyoruz” dedi.

Cenevre’deki toplantı sonrasında resmi müzakere sürecine gitme kararı çıkması ihtimalini yüzde sıfır olarak değerlendirdiklerini söz eden Erhürman, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Bu çok çok büyük bir sürpriz olur. Kendi ismimize, ihtimaller ortasında en düşük ihtimal olarak onu görüyoruz. Zira giderken esasen taraflar durumlarını net olarak ortaya koydu. Hristodulidis ısrarla ‘Crans Montana’da kaldığımız yerden devam edelim’ diyor. İki toplumlu, iki devletli, iki bölgeli, siyasi eşitliğe dayalı federasyonu son sahneye taşıyalım manasına geliyor Crans Montana’da kaldığımız yerden devam edelim demek. Tatar ise, ‘O bitti, aslında biz iki devletten öbür bir şey konuşmayız. Hükümran eşitliğimiz ve eşit milletlerarası statümüz teyit edilmedikçe masaya oturmayız’ demeye devam ediyor.”

İki devletli tahlil formülünün tanımlanmasında daima farklılaşma yaşandığını söyleyen Erhürman, “direkt temas, direkt ticaret ve direct uçuş” diye tanımlanan 3D formülüne de değindi. Erhürman, 3D’nin verilmesi durumunda, resmi müzakere masasına BM Güvenlik Kurulu kararlarındaki çerçevede oturulacağının kestirim ettiğini belirtti. Erhürman, iki devletli tahlil formülünün olabilirliğinin olmadığını gördüklerini söz etti.

“Çözümün bizim lehimize olacağı formül gevşek federasyon”

CTP’nin tahlil teklifine değinen Erhürman, şöyle devam etti:

“Adını şimdilik koymuyorum. İki devlet olacak, Kıbrıs Türk Devlet, Kıbrıs Rum Devleti. Ancak belirli mevzularda birlikte karar almak zorunda kalacak Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar. Nedir o muhakkak hususlar? Bana nazaran en az beş bahistir: Biri deniz yetki alanlarıdır. Rumlar kendi kendilerine karar verememeli, bizimle birlikte karar vermek zorunda olmalı. İkincisi hidrokarbonlardır. Üçüncüsü güç. Dördüncüsü güvenlik. Beşincisi, şimdilik proje fakat ticaret projeleridir. Bunlarda birlikte karar alma sistemi yaratılmazsa, ki o sistem hangi sistemdir, iki tane kurucu devlet varsa, bir tıp ‘federal mekanizma’dır.

Bizim gözümüzde, tahlilin bizim lehimize olacağı formül de gevşek federasyon diye tanımlanan, yani kurucu devletlerin yetkilerinin değerli kısmını kendinde topladığı, yalnızca anayasada sayılan, söylediğim mevzuları kesinlikle içeren yetkilerin federal yapıda bulunduğu bir formülasyondur. Rumların kabul etme ihtimali yoksa da bizim baktığımız yerden dört tane ‘ön şart’ ileri sürerek konuşuyoruz. Birincisi, biz müzakere masasına oturacaksak, dönüşümlü başkanlığı ve federal devlet organlarında en az bir Kıbrıslı Türkün oyu olmadıkça karar alınamaması unsurunu içerecek biçimde siyasi eşitliği kabul ettiğimizi evvelden deklare etmeniz gerekiyor, bu masada müzakere konusu değildir. İkincisi, bir vakit sınırlaması, takvim olmadan da masaya oturmayız. Üçüncüsü, sonuç odaklı olacak. Dördüncüsü, baştan bize taahhüt edilecek ki, Kıbrıs Rum tarafının ayak sürümesi münasebetiyle masa çökerse biz bugünkü statükoya geri dönmeyeceğiz.”

“Uluslararası konjonktür tahlili dayatıyor”

Kıbrıs sorunun yakın vakitte çözülüp çözülmeyeceğiyle ilgili konuşan Erhürman, milletlerarası konjonktürün tahlili dayattığını söyledi. KKTC’nin ana muhalefet partisi CTP Genel Lideri Tufan Erhürman, “Kıbrıs sorunu bölgesel ve memleketler arası bir sorun. Şu anda bölgede büyük aktörler belirli ki ‘Oralardaki sıkıntılar çözülse de biz de güç, güvenlik üzere bahisleri halledelim’ havası içerisinde. Münasebetiyle konjonktür müsait. Tahlile ulaşma açısından bize bir işaret veriyor fakat biz Kıbrıslı Türkler olarak baktığımızda en azından tahlile ulaşamadıysak da Hristodulidis ya da Kıbrıs Rum liderliğinin marifetiyle güç, güvenlik, hidrokarbonlar denklemindeki yerimizi netleştirme gereksinimimiz var, tren kaçmadan önce” tabirlerini kullandı.