Korumacı duvarların yükseldiği çağda Türkiye için yerli kuantum bilgisayarı hayati önem taşıyor

EMİRHAN YILMAZ/MEHMET SELÇUK GÜÇLÜ – ComPro Grup Yönetim Kurulu Lideri Abdurrahman Keklik, “Eğer biz kendi kuantum bilgisayarımızı ülke olarak yapamazsak en büyük tehdit ve tehlike önümüzde demektir. Zira kuantum teknolojilerinde teknoloji duvarları oluşuyor. Artık eskisi üzere küreselleşen bir dünya, bütün bilgiler her yerde, herkes her türlü katkıyı sağlıyor bölümü kapandı.” dedi.

Anadolu Ajansının (AA) küresel bağlantı ortağı olduğu TEKNOFEST Adana, T3 Vakfı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ana yürütücülüğünde, kamu kuruluşları, teknoloji devleri, üniversiteler ve medya kuruluşlarının da ortalarında olduğu 128 kurumun iştirakiyle Adana Havalimanı’nda gerçekleştiriliyor.

Etkinlik kapsamında AA muhabirlerinin sorularını yanıtlayan Keklik, kuantum bilgisayar konusunun çok yeni bir mevzu olduğunu kaydederek, birinci kere TEKNOFEST’te Türkiye’de gündeme gelen bir bahis olduğunu söyledi.

Kuantum bilgisayarların birinci duyurusunun 2016’da yapıldığını lakin tam istenen manada ticari faaliyet için daha erken olduğunu aktaran Keklik buna karşın kelam konusu teknolojinin dünyada başını alıp gittiğini lisana getirdi.

Keklik, “Bütün dünya ülkeleri, bütün şirketler inanılmaz yatırımlar yapıyor. Biz de bunun farkına vararak 2020’den beri yatırımlarımızı yapıp, 2023’te de bağımsız bir şirket olan Q&CO’yu kurarak yalnızca kuantum teknolojileri alanında uzmanlaşmış bir şirket olarak hayata geçirdik. Kuantum bilgisayar nedir? Aslında klasik bilgisayarlarla karşılaştırarak bir sonuca varmak çok güç. Zira klasik bilgisayarlar atomun üstündeki kuralları yani sıfır yahut teğin olduğu durumu tartışıyor. Yani ikili sistemle her şey kodlanmış vaziyette fakat atomun altına indiğimizde iş başkalaşıyor.” diye konuştu.

“Yıkıcı bir çağa giriyoruz”

ComPro Grup Yönetim Kurulu Lideri Keklik, harika konum dedikleri konumun sıfır ve teğin ve ortadaki bütün olasılıkları birlikte hesap ettiğini belirterek, kuantum fiziği diye tabir ettikleri kısmın, oradaki hususun farklı davranışından hareketle yola çıktığını anlattı.

Keklik, şunları söyledi:

“İlginç davranışı şu demek, kuantumda her şey meçhuldür, olasılıksaldır. Denetimli hürlük vardır ve kaostur. Artık bu bilgilerle ortaya çıkmış bir algoritma ve ortaya çıkmış bir bilgisayar yapısı apayrı bir şey. Onun için biz klasik bilgisayarlardaki yapıdan çok farklı, onların aslında birbirlerine rekabet edeceği alanlar olarak diye de düşünmemek lazım. Klasik bilgisayarların çalışacağı alanlar yeniden devam edecek lakin klasik bilgisayarların hiçbir formda yapamadığı yahut tahlil üretemeyeceği alanlarda kuantum bilgisayarlar devreye giriyor.”

Kuantum bilgisayarların devreye girmesini örneklendiren Keklik, bir ilacın simülasyonunda aylar yılları alan işlerin artık saniyeler dakikalar mertebesine inebildiğini vurguladı.

Keklik, şu anda 2048 bitlik RSA şifrelemelerinin mevcut bilgisayarlarla kırılmasının mümkün olmadığını kaydederek, şöyle devam etti:

“Ama ben 4100 kübitlik bir kuantum bilgisayarla 6 saniyede kırılması imkansız olan şifreleri kırabilir durumdayım. Münasebetiyle şöyle bir şey düşünmemiz lazım, yıkıcı bir çağa giriyoruz. Aslında insanoğlunun bugüne kadarki yaşadığı en büyük ihtilale giriyoruz. Artık bu pek anlaşılmıyor olabilir, bu her şeyimizi etkileyecek. Bu yapay zekadaki gelişmeleri de etkileyecek. Bu teknolojik gelişmeleri de etkileyecek. Bu unsurun dönüşümü hareketindeki varlığındaki yahut işleyişindeki değişimi de farklı bir formda önümüze koyacak. Bu manada kıymetli bir çağın eşiğinde, biz de burada Türkiye’deki bu farkındalığı ortaya koymak için elimizden gelen bütün uğraşı ortaya koyuyoruz.”

“Amacımız Türkiye’nin kendi kuantum bilgisayarını yapmasını sağlamak”

Keklik, kuantum bilgisayarın Türkiye’deki kullanımına değinerek, stantlarında bulunan hologramlı bilgisayarın, dünyanın en son sistem bilgisayarı IBM Heron 12 bilgisayarı olduğu bilgisini paylaştı.

Amaçlarının Türkiye’nin kendi kuantum bilgisayarını yapmasını sağlamak olduğunun altını çizen Keklik, şunları kaydetti:

“Eğer biz kendi kuantum bilgisayarımızı ülke olarak yapamazsak en büyük tehdit ve en büyük tehlike önümüzde demektir. Zira kuantum teknolojilerinde teknoloji duvarları oluşuyor. Artık eskisi üzere küreselleşen bir dünya, bütün bilgiler her yerde, herkes her türlü katkıyı sağlıyor devranı kapandı. Gitgide daha lokalizeleşiyor. Herkes kendi teknolojisini kendi üretip kısıtlamalar ortaya koyuyor. Bunun çok açık örnekleri var.

Avrupa Birliği kuantum teknolojileriyle ilgili birlik dışına müsaadesiz teknoloji çıkışına yasak koydu. Çin, büsbütün kapalı devre yürütüyor bütün çalışmalarını. Dünyadaki öbür bütün ülkelerin, eforları ve uğraşları en üst düzeyde devam ediyor. Türkiye’de de bu farkındalığı oluşturmak için iki yıldan beri biz ağır bir faaliyet içindeyiz. TEKNOFEST’te T3’ün de uğraşlarıyla bunu birinci sefer Türkiye’nin bütün sat-ı mahaline yaymış bulunuyoruz.”

Keklik, TEKNOFEST’te birtakım sonuçlar beklediklerini söz ederek, bir dahaki sene TEKNOFEST’e geldiklerinde Türkiye’nin birinci kuantum bilgisayarının prototipini koymanın temel amaçlarını olduğunu söyledi.

Kuantum bilgisayarların her sanayide karşılığı olduğunu aktaran Keklik, şöyle konuştu:

“Örnek veriyorum, diyelim ki sizin bir optimizasyon işiniz var. Yani sizin büyük bir lojistik işiniz var yahut uçuş işiniz var. Sizin bunları planlamanız bugünkü teknolojilerle günleri alıyor. İşlerinizi aksatıyor ve siz bunlara çok büyük maddi karşılıklar ayırmak zorundasınız. Aslında burada bunları dakikalar mertebesine indirip çok büyük gelir kayıplarını önlemiş oluyorsunuz. Tekrar finans kesiminde, birçok şeyi evvelden simule ederek, milisaniyeler mertebesinde öncü kararlar alarak siz rakiplerinizin çok çok önüne geçebiliyorsunuz. Artık çok küçük bazlı hareketlerle ön alma durumu kelam konusu. Burada bunların hepsini sağlayabilir durumdayız.”