Lystra Antik Kenti’nde Arkeolojik Kazı Çalışmaları Başladı

İNCİL’de Aziz Pavlus’un Hristiyanlığı yaydığı yer olarak bilinen Konya‘nın Meram ilçesindeki Lystra Antik Kenti’nde arkeolojik hafriyat çalışmaları başladı. Hafriyat Lideri Doç. Dr. İlker Mete Mimiroğlu, “Lystra, 1’inci yüzyılda Aziz Pavlus tarafından ziyaret ediliyor. Ziyareti sırasında bir yatalağı güzelleştirmesi sonrasında halk tarafından Zeus ve yanındaki Barnabas’la bir arada Hermes zannediliyor. Bunun üzerine yaşanan olaylar, bilhassa Hristiyanlık aleminde en değerli mucizelerden ve Hristiyanlığın temelinin atıldığı olaylardan biri olarak kabul görüyor. Bu bağlamda Lystra aslında Hristiyanlık dünyası için kıymetli bir hac merkezlerinden biri ve epey tanınan bir yer” dedi.

Meram ilçesinde Hatursaray Mahallesi yakınında yer alan Lystra Antik Kenti, Roma Devri’nde İmparator Augustus tarafından kurulan koloni kentlerinden biri olarak biliniyor. İncil’de Aziz Pavlus’un Hıristiyanlığı yaymak için gerçekleştirdiği seyahatlerinde uğradığı kentler ortasında ismi geçen Lystra’da Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesi, Meram Belediyesi’nin takviyesiyle Necmettin Erbakan Üniversitesi Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. İlker Mete Mimiroğlu başkanlığında hafriyat çalışmaları başladı.

Lystra’nın, Hristiyanlık için değerini anlatan Hafriyat Lideri Doç. Dr. Mimiroğlu, “Lystra, 1’inci yüzyılda Aziz Pavlus tarafından ziyaret ediliyor. Bu dört seyahatin üçünde Konya ile bir arada Lystra’ya da uğruyor. Bu ziyaretleri sırasında bir yatalağı güzelleştirmesi sonrasında halk tarafından Zeus ve yanındaki Barnabas’la birlikte Hermes zannediliyor. Bunun üzerine yaşanan olaylar, bilhassa Hristiyanlık aleminde en değerli mucizelerden bir tanesi ve Hristiyanlığın temelinin atıldığı olaylardan bir tanesi olarak kabul görüyor. Bu bakımdan ötürü erken periyotlarda İtalyan birçok sanatkarın dünya üzerinde resmettiği tablolar, gravürler yer almakta. Bu bağlamda Lystra aslında Hristiyanlık dünyası için kıymetli bir hac merkezlerinden bir tanesi ve hayli tanınan bir yer” dedi.

‘HRİSTİYANLIĞIN KİLİSE TEŞKİLATI KONYA’DA KURULUYOR’

Hristiyanlığın gelişiminde değerli bir figür olan Aziz Pavlus’un, Hristiyanlığı Konya’da yaydığını söz eden Doç. Dr. İlker Mete Mimiroğlu, “Aziz Pavlus’un seyahatlerinde bilhassa bölgede yaşayan Museviler tarafından, Konya ve Yalvaç’taki Museviler tarafından halk kışkırtılıyor ve taşlanarak, öldü diyerek kentin dışına atılıyor. Daha sonrasında ise yılmıyor ve seyahatlerinde daima tekrar uğruyor ve burada Hristiyanlığı yayıyor. Bu bakımdan ötürü Lystra’da Hristiyanlığın milattan sonra 50’li yıllardan itibaren yaygınlaştığını ve kilise teşkilatının kurulduğunu görüyoruz. Hatta tıpkı Konya’da olduğu üzere burada da bir öğrencisi var. Aziz Timothy erken devir değerli sevgililerden bir tanesi ve Aziz Pavlus’un hayatında manevi oğlu olarak kabul edilecektir. Cenazesi Makedonya’da yer alıyor” diye konuştu.

‘İNCİL’DE 8 SEFER İSMİ GEÇİYOR’

Lystra Antik Kenti’nin İncil’de sık sık isminin geçtiğini belirten Doç. Dr. Mimiroğlu, “Lystra, Hristiyanlığın birinci geliştiği Anadolu’daki yerlerden bir tanesi. Bu bağlamda Pavlus’un öbür seyahatlerinde da uğradığı yerlerin ortasında nitekim sıyrılıyor. Hem mucizesi hem de buradaki kurduğu kilise manasında kıymetli yerlerden bir tanesi. İncil’de yaklaşık 8 kere geçiyor. Bu bakımdan İncil’de geçen Anadolu’da 24 kent var ve bunların ortasında en önde gelenlerden bir tanesi Lystra. Bizans devrinde ise değerini koruyor ve bir piskoposluk merkezi haline geliyor. 700’lü yıllara gelinceye kadar kıymetini koruduğunu biliyoruz. 700’lü yıllarda İslam orduları tarafından fethediliyor.”

‘OSMANLI PERİYODUNDA 2 KERE MÜSAADE ALINMASINA RAĞMEN HAFRİYATA BAŞLANAMIYOR’

Doç. Dr. Mimiroğlu, “Günümüzde henüz bir yapı gözükmeyen kırsal bir alan. Lakin ehemmiyetinden ötürü 19’uncu yüzyıldan itibaren yabancı seyyahlar tarafından aranıyor ve tespit ediliyor. Birinci olarak 1875 yılında Stariy tarafından bulunan bir kitabeyle Lystra’nın yeri belirleniyor. Ardından de birçok araştırmacı tarafından inceleniyor. Hatta bu incelemelerin hafriyata da dönüşmesine çalışılıyor. Oxford Profesörü Ramsay, Osmanlı Devleti’nden 2 kere müsaade almasına rağmen ne yazık ki hafriyata başlayamıyor. Yaklaşık 100 yıl sonrasında birinci kazıyı biz Kültür ve Turizm Bakanlığımızın müsaadesiyle Konya Büyükşehir Belediyemiz ve Meram Belediyemizin takviyeleriyle ve Necmettin Erbakan Üniversitemizin himayesinde burada gerçekleştiriyoruz” dedi.

30 METRE UZUNLUĞUNDA KİLİSE BULUNDU

Lystra hafriyatında bir kilise bulunduğunu, bunun ana kilise olup olmadığına yapılacak çalışmalarla karşılık aranacağını açıklayan Doç. Dr. Mimiroğlu “Kazı çalışmalarına başlayalı şimdi 1 ay oldu ve biz Lystra’da kiliseyi tespit ettik. Natürel şu anda Lystra’nın ana kilisesi olup olmadığını söylemek sıkıntı lakin hayli büyük boyutlu. 30 metre uzunluğunda bir kilise. Bu kilisede çalışmalarımız devam ediyor. Ön tespitlerimiz gösteriyor ki geç antik devirde yapılan kilise, farklı periyotlarda çok sayıda tamirat geçirmiş ve tekrar tekrar tamiratlarla kullanılmış. Natürel hafriyat sonrasında bu kronolojik gelişmeleri ve değişiklikleri daha net bir halde söyleyebileceğiz. Lakin günümüze ulaşan kalıntılardan anlıyoruz ki birinci periyot yapı epeyce varlıklı. Altın yaldızla tavanları ve duvarları süslü. Tabanda yeniden süslemeleri olan epeyce değerli bir yapıydı. Lystra’daki hafriyatlar umut verici. Hafriyat çalışmalarında, öteki alanlarda da kıymetli sonuçlara erişeceğimize ve bir İç Anadolu kentindeki kronolojiyi rahat bir formda tespit edebileceğimize inanıyoruz.” dedi.