Samsun Müzesi’nde Kybele Heykelcikleri Tarihe Işık Tutuyor

Samsun Müzesi’nde sergilenen Kybele heykelcikleri, kent tarihine ışık tutuyor.

Atakum ilçesi Büyükoyumca Mahallesi Kurupelit mevkisinde 2009’da hafif raylı sistem sınırı güzergahındaki arkeolojik sit alanı içinde kalan kısımdaki hafriyatlar, Amisos Antik Kenti’ndeki yerleşim hareketlerinin anlaşılmasında kıymetli rol oynadı.

Kazılarda arkaik (eski) ve klasik periyotlara ilişkin adak hedefli olduğu düşünülen Kybele tanrıça heykelcikleriyle çanak çömleklere ulaşıldı. Bulunan heykelciklerle seramikler Samsun Müzesi’nde sergileniyor.

Müzede misyonlu arkeolog Orhan Alper Tatlı, AA muhabirine, uzun müddettir Amisos Antik Kenti üzerine çalışma yaptığını söyledi.

Buluntuların Samsun’daki kolonileşme konusunda değer taşıdığına işaret eden Sevimli, “Buradaki hafriyat, Amisos Antik Kenti’nin MÖ 550’lerdeki birinci kolonizasyonuna ışık yakmakta. Miletli kolonistler tarafından bölgede yerleşimin hafifçe başlaması, yerli halkla kaynaşmayla kentin temellerinin atılmış olduğunu gösteriyor. MÖ 437’de Sinop’tan gelen Atinalı kolonistler ise Toraman Zirve’de ikinci koloni bölgesini kuruyor. Her iki lokalizasyon yerleşimini Amisos olarak isimlendirmemiz mümkün.” dedi.

Kazılarda ortaya çıkan buluntuların Miletli yerleşimcilerin dini inançlarını sürdürdüklerini gösterdiğini belirten Hoş, “Kylix (bir çeşit kadeh) üzerine yazılı ‘Kybele için’ manasına gelen Grekçe metinler bulduk.?????? Bunlar aslında adak materyalleri. Aşikâr bir hedef için açılmış bir nevi seramik çöplüğü ya da adak çukuru içinde toplu olarak ortaya çıkmış.” diye konuştu.

“Önemli arkeolojik ispatlar sunmaktadır”

Kentin temellerinin o devirlerde atıldığını vurgulayan Sevimli, şöyle devam etti:

“Poloslu ve başı örtülü Kybele tanrıçaları, Miletli kolonistlerin dinî inançlarını bu bölgede devam ettirdiğini, Kybele’ye tapınımlarını sürdüklerini göstermesi açısından kıymetli. Bunların MÖ 6. yüzyılın ortalarına tarihlenmesi, bu periyotta kent bağlamında temellerinin atıldığını göstermesi açısından da kıymetli. 2009 öncesi hafriyat gerçekleşmeden evvel, kentin lokalizasyonuyla alakalı net bilgi ortaya konulamamıştı. Hafriyat bu açıdan epeyce değerli buluntular ortaya koyarken, kentin arkaik ve klasik periyotlarına ışık tutmuştur. Klasik devirden itibaren Helenistik periyoda dek kentin birinci lokalizasyonundaki yayılımı azalmış olsa da bu alanda varlığını göstermesi açısından bize kıymetli arkeolojik ispatlar sunmaktadır.”

Şirin, eldeki bilgilere nazaran Samsun’da birinci kentleşme sürecinin Atakum bölgesindeki Çakalca-Karadoğan Höyüğü’nde başladığının aktararak, şunları kaydetti:

“Veriler, Samsun’da ikinci lokalizasyonun klasik devirde başlayıp Helenistik periyotta zenginleşerek Bizans periyoduna dek Toraman Zirve ile devam ettiğini göstermesi açısından kıymetli. Kentin bu devirdeki akropolünü, yani kent kısmını içine alıyor. Helenistik devirden Bizans devrine dek geniş bir tarih aralığını içine alan süreçte ise Selahiye, Karasamsun, Baruthane, Cedit, Liman ve Kadifekale mahallelerine yayılan nekropol (mezarlık) bölgesi bulunmakta.”