Tunceli, Türkiye’de Doğuşta Beklenen En Uzun Yaşam Süresine Sahip İl

TÜRKİYE İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı ‘Hayat Tabloları’ datalarına nazaran, Türkiye‘de 2021-2023 yıllarında doğuşta beklenen ömür müddetinin en yüksek olduğu vilayet 80,8 yıl ile Tunceli oldu. Tunceli’de yaşayan yaşlı nüfus, uzun ömrün sırrının tabiat, pak hava ve doğal eserlerin tüketilmesi olduğunu söyledi. Kentte yaşayan Gülizar Uçar (74), “Doğamız, havamız, sularımız tertemiz. Paketli besinler yemiyoruz. Her vakit doğal besleniyoruz. Tereyağı, yoğurt, bal tüketiyoruz ondan ötürü da uzun yaşıyoruz” dedi. Vilayet Sıhhat Müdürü Doktor Muhammed Duran da “İlimizde eğitim düzeyi ve sıhhat okuryazarlık çok yüksek. Doğal beslenme şuuru ise vatandaşlarda hayli fazla. Bu durumlar uzun hayat müddetini uzatıyor” diye konuştu.

Kişi başına 29 bin 426 metrekare orman alanı ile Tunceli, ülke genelinde havası en pak 4 vilayet ortasında yer alıyor. Sarp dağların arasında kurulu kent, el değmemiş doğasıyla birçok bitki çeşidine konut sahipliği yapıyor. Bitki örtüsü bakımından çok güçlü olan kentteki Munzur Vadisi Ulusal Parkı’nın florasında 1518 çeşitli bitki kaydı bulunuyor. Bunlardan 277’si endemik cinse sahip iken 43 çeşidi yalnızca Munzur Dağları ve etrafında yetişiyor. Varlıklı ve pak su kaynakları ile flora zenginliği ile bilinen kentte, arıcılık ve küçükbaş hayvancılık yaygın yapılıyor. Hayvancılıkla uğraşan üreticiler süt eserlerini günlük olarak kentteki tüketicilerle buluşturuyor. Ayrıyeten bir yakasında Munzur öteki yakasında Pülümür Çayı olan bu çayların kent merkezinde birleştiği kentte, dut pekmezi, polen kıymeti yüksek olan çiçek balı, kuru fasulye, kaya tuzu, tek dişli dağ sarımsak, tulum peyniri, şişelenmiş Munzur suyu üzere birçok organik eser, ülke pazarının yanı sıra Avrupa ülkelerine de ihraç ediliyor.

YAŞAM MÜDDETİ EN UZUN OLAN VİLAYET OLDU

TÜİK’in açıkladığı ‘2021-2023 Hayat Tabloları’ bilgilerine nazaran Tunceli, 80,8 yılla doğuşta beklenen hayat mühletinin en yüksek olduğu vilayet oldu. Tunceli’yi 79,7 yıl ile Şırnak ve Mardin takip etti. Beklenen hayat mühletinin en düşük olduğu vilayet ise 76,1 yıl ile Kilis oldu. Kilis’i, 76,2 yıl ile Gaziantep ve 76,8 yıl ile Adana izledi. Kentte yaşayan İbiş Tan (77), uzun ömrün doğal beslenme kaynaklı olduğunu belirterek, “Dağlarımızda pak hava var. Kentte fabrika yok, içme sularımız tertemiz. Dağlarımızda birçok şifalı ot var. Biz tereyağı, çökelek, peynir, ışkın, mantar, şifalı otlar yiyoruz. Bir de kul hakkı yemiyoruz. Bundan ötürü da uzun yaşıyoruz” dedi.

‘ORGANİK BESLENİYORUZ, UZUN YAŞIYORUZ’

Organik eser tüketip, uzun ve sağlıklı yaşadığını belirten Gülizar Uçar, “Buğdayımızı kendimiz takım hasat edip, ekmeğimizi kendimiz yapıyoruz. Kendimize ilişkin olan havuçların, sütünden ayranımızı, yoğurdumuzu, çökeleğimizi yapıp onu tüketiyoruz. Burada fabrika yok, fabrikanın makûs dumanı yok. Havamız, suyumuz tertemiz zira ormanımız çok. Sıhhatimizi biz bunlara borçluyuz. Paketli katkı unsuru bulunan eserleri tüketmiyoruz, organik eserleri tüketiyoruz. Bu türlü olunca da uzun yaşıyoruz” diye konuştu. Tunceli’nin havasının hoş ve pak olduğunu vurgulayan Hıdır Coşkun (70) ise “Tunceli insanı genelde doğal besleniyor, hayvansal besinler tüketiyor. Havamız da çok hoş. Bundan ötürü da sağlıklı ve uzun yaşıyor” dedi.

‘EĞİTİM DÜZEYİ VE SIHHAT OKURYAZARLIĞI DA ÇOK YÜKSEK’

İl Sıhhat Müdürü Doktor Muhammed Duran da kentteki insanların eğitim ile sıhhat okuryazarlık oranının yüksek olduğunu ve bu durumdan kaynaklı vatandaşların uzun ömürlerin olduğunu belirterek şöyle konuştu:

“Bu sene Türkiye İstatistik Kurumu’nun bilgilerine nazaran Türkiye’nin ortalama ömür müddeti 77,3 olarak belirlendi. İlimiz de Türkiye’de birinci sırada 80,8 oranıyla. Kişisel faktörlerin yanında sosyoekonomik faktörler, eğitim, sıhhat okuryazarlığı, sağlıklı beslenme ve fizikî aktivitelerin burada kıymetli bir rol oynadığını görmekteyiz. Tunceli vilayetimizde eğitim düzeyi nitekim çok yüksek, sıhhat okuryazarlığı çok yüksek, fizikî aktivite, eğitim düzeyine bağlı olarak burada çok yüksek. Tıpkı vakitte sıhhat okuryazarlığı ve aile hekimliklerime düşen nüfus 2 bin 500’ün altında. Hasebiyle hastaneye, aile tabiplerine, birinci basamaklara ulaşımın kolay olması ve yaşlı nüfusun burada çok fazla olması, meskende sıhhat hizmetlerini çok daha rahat ulaşılabiliyor olmasıyla birlikte eğitim düzeyinin ömür ömrünü uzattığını düşünmekteyiz. Hakikaten bizim sağlık müdürlüğü olarak vilayetimizde sıhhat hizmetini her manada en yeterli bir halde vermeye çalışıyoruz. Hastanelerimiz, birinci basamak sıhhat kuruluşlarımız üzere bütün imkanlar mevcuttur. Vatandaşlarımız da sıhhat hizmetini alma noktasında hakikaten bilinçliler. Zira eğitim düzeyleri ile sıhhat okuryazarlıkları yüksek. Burada ayrıyeten doğal beslenme sahiden ön planda. Burada tarım ve hayvancılık sahiden çok yüksek bir oranda. Burada her şeyin aslında doğalını beşerler tercih ediyor. Biz de nitekim burada bunları gözümüzle görüyoruz. Doğal beslenme kültürünü Tunceli halkı benimsemiş. Organik beslenme alışkanlığı, sahiden uzun yaşamada kıymetli bir katkı sağlamaktadır.”